Μεταβολικό σύνδρομο και διατροφή!

Ο ρόλος της διατροφής στην πρόληψη του μεταβολικού συνδρόμου

Το Μεταβολικό Σύνδρομο έχει άμεση σχέση με τον ανθρώπινο μεταβολισμό και χαρακτηρίζεται ως ένα συνδυαστικό νόσημα. Στοιχεία του συνδρόμου αυτού είναι η κεντρικού τύπου παχυσαρκία (όταν το λίπος συσσωρεύεται στον κορμό), η υπέρταση, η δισλιπιδαιμία (μείωση της HDL-χοληστερόλης και αύξηση των τριγλυκεριδίων), η μικρολευκωματινουρία (μικρή ποσότητα λευκωματίνης στα ούρα) και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2. Όταν αυτά τα νοσήματα συνυπάρχουν στο ίδιο άτομο, τότε το άτομο αυτό πάσχει από το μεταβολικό σύνδρομο. Αυτές οι μεταβολικές διαταραχές οδηγούν αναπόφευκτα στην αθηρωμάτωση και την καρδιαγγειακή νόσο.

Κύρια αιτία του μεταβολικού συνδρόμου είναι η υπερινσουλιναιμία και η ινσουλινοαντοχή. Τα περιφερικά όργανα (κυρίως του μυϊκού ιστού) αντιστέκονται στη δράση της ινσουλίνης, με αποτέλεσμα το πάγκρεας να παράγει περισσότερη ινσουλίνη στον οργανισμό. Αυτή η ινσουλινοαντοχή είναι μια κεντρική μεταβολική διαταραχή και αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών στην υγεία.

Διαταραχές που σχετίζονται με το Μεταβολικό Σύνδρομο

• Υπερουριχαιμία
  
• Λιπώδες ήπαρ
  
• Υπνική άπνοια
  
• Πολυκυστικές ωοθήκες
  
• Αυξημένη πηκτικότητα του αίματος
  

*Οι παραπάνω διαταραχές συνδέονται με την ινσουλινοαντίσταση

Οι παράγοντες κινδύνου του μεταβολικού συνδρόμου είναι η ανθυγιεινή διατροφή, η έλλειψη άσκησης και συνεπώς η απότομη αύξηση βάρους.

Οι επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσει το μεταβολικό σύνδρομο είναι η στεφανιαία νόσος και ο διαβήτης τύπου 2. Όταν ο σακχαρώδης διαβήτης συνδυάζεται με την παρουσία μεταβολικού συνδρόμου, τότε οι πιθανότητες εμφάνισης στεφανιαίας νόσου διπλασιάζονται.

Ο πιο σημαντικός αθηρογόνος παράγοντας είναι το μέγεθος και η πυκνότητας της LDL-χοληστερόλης, το οποίο δύσκολα ανιχνεύεται. Όταν η LDL-χοληστερόλη απαρτίζεται από «μικρά και πυκνά μόρια» προκαλεί περισσότερη βλάβη στις αρτηρίες, από ότι αν ήταν «μεγάλα και αραιά μόρια». Ένα άτομο με αυξημένα τριγλυκερίδια, παρουσιάζει πυκνά και μικρά μόρια «κακής» χοληστερόλης. Συνεπώς ο συνδυασμός αυξημένων τριγλυκεριδίων και αυξημένων τιμών LDL «κακής» χοληστερόλης, θεωρείται ένας έμμεσος τρόπος πιστοποίησης του μεγέθους και της πυκνότητας της.
Επίσης όταν τα επίπεδα της απολιποπρωτείνης -Β (πρωτεΐνη της LDL) είναι αυξημένα, τότε μπορεί να προκληθεί και θανατηφόρο έμφραγμα.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ
Σάκχαρο νηστείας	≥110 mg%	Όταν πληρούνται 3 ή περισσότερα κριτήρια τότε το άτομο πάσχει από μεταβολικό σύνδρομο…
Τριγλυκερίδια	≥150 mg%
HDL-χοληστερόλη	< 50 mg% άντρες   <60 mg% γυναίκες
Συστολική αρτηριακή πίεση/ Διαστολική αρτηριακή πίεση	≥130/85 mmHg
Ομφαλική περίμετρος	>102 άντρες   >88 Γυναίκες
Σάκχαρο νηστείας	≥110 mg%

Μεταβολικό Σύνδρομο και θρεπτικά συστατικά

Το πιο σημαντικό κομμάτι πρόληψης από το μεταβολικό σύνδρομο είναι η επίτευξη και διατήρηση ενός επιθυμητού βάρους. Αυτό γίνεται με την εφαρμογή ενός ισορροπημένου μεσογειακού πρότυπου διατροφής σε συνδυασμό με την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας.

Οι υδατάνθρακες ευθύνονται για την αύξηση βάρους και τον διαβήτη, όταν καταναλώνονται σε υπερβολική ποσότητα. Προτιμήστε τους σύνθετους υδατάνθρακες (ψωμί, όσπρια, πατάτες, καλαμπόκι κ.α.) και αποφύγετε τους απλούς (ζάχαρη). Οι φυτικές ίνες που βρίσκονται στα λαχανικά, στα φρούτα και στα όσπρια, μπορούν να προλάβουν τις μεταβολικές διαταραχές(υπέρταση, διαβήτης, παχυσαρκία, καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνο παχέως εντέρου). Η ημερήσια κατανάλωση λίπους πρέπει να αποτελεί το 30%, από αυτό το 10% να προέρχεται από ζωικό λίπος και το υπόλοιπο από ακόρεστο λίπος (ελαιόλαδο, ελιές, σόγια κ.α.). Τα κορεσμένα λίπη μπορεί να προκαλέσουν δυσλιπιδαιμίες και κατά συνέπεια αθηρογένεση. Τα ακόρεστα λιπαρά οξέα, που προέρχονται από τα φυτικά έλαια, μπορούν να αποτρέψουν σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως την αθηρογένεση, την υπέρταση και κατά συνέπεια το μεταβολικό σύνδρομο. Οι απαιτήσεις πρωτεΐνης για τους ενήλικες είναι 20% της ημερήσιας κατανάλωσης. Η αυξημένη πρόσληψη μπορεί να είναι επιβλαβής για παχύσαρκα άτομα και νεφροπαθείς. 

Η μεσογειακή διατροφή έχει ευεργετική επίδραση στην υγεία του ανθρώπου, είναι χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά, πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά και σύνθετους υδατάνθρακες, σε φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά στοιχεία. Μια διατροφή βασισμένη σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά, ελαιόλαδο, προσφέρει υψηλή πρόσληψη β-καροτίνης, βιταμίνες C και Ε, πολυφαινολών και ιχνοστοιχείων.

Ευεργετικές ιδιότητες της Μεσογειακής διατροφής:

• Βελτίωση λιπιδίων του αίματος ( της HDL και LDL χοληστερόλης)
  
• Μείωση κινδύνου θρομβώσεων (μείωση επιπέδων ινοδωγόνου)
  
• Βελτίωση της λειτουργίας του ενδοθηλίου και αντίστασης στην ινσουλίνη
  
• Μείωση της συγκέντρωση της ομοκυστεϊνης στο πλάσμα
  
• Μείωση του σωματικό βάρος.
  

Σε μια ισορροπημένη διατροφή δεν χρειάζεται αυστηρός περιορισμός λίπους, αλλά η συνολική ενεργειακή πρόσληψη μέσω της τροφής, να μην υπερβαίνει την ενεργειακή δαπάνη του οργανισμού. Έμφαση πρέπει να δοθεί στην κατανάλωση φυτικών ελαίων που έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά και μερικώς υδρογονωμένα έλαια.

Tips για τη διατήρηση της υγείας του οργανισμού

• Κάντε μια διατροφή σύμφωνα με το μεσογειακό πρότυπο (όσπρια, λαδερά, φρούτα, λαχανικά, ελαιόλαδο, ψάρια, κοτόπουλο, μοσχάρι, ανάλατοι ξηροί καρποί, γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών )
  
• Αποφύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα, περιέχουν πολλά λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι
  
• Αποφύγετε τα τηγανιτά, μαγειρέψτε στον ατμό ή φούρνο ή σχάρα
  
• Τρώτε μικρά και τακτικά γεύματα μέσα στην ημέρα (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό και δύο ενδιάμεσα)
  
• Ενυδατώστε τον οργανισμό σας, πίνοντας 6-8 ποτήρια νερό ημερησίως
  
• Περιορίστε την καφεΐνη (αναψυκτικά τύπου κόλα, καφέδες, τσάι)
  
• Ασκηθείτε περπατώντας τουλάχιστον 30 λεπτά με σταθερό ρυθμό. Η άσκηση βοηθάει στη μείωση του σωματικού λίπους και δρα ευεργετικά στα επίπεδα πίεσης του αίματος.
  

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ…

• 1 δισεκατομμύριο υπέρβαρα άτομα στον κόσμο, ενώ τα παχύσαρκα άτομα φτάνουν τα 300 εκατομμύρια…

• H ελάττωση του βάρους κατά 30% προλαμβάνει ή θεραπεύει τον σακχαρώδη διαβήτη…

• Στην Ελλάδα το 25% των ανδρών και το 15% των γυναικών πάσχουν από το μεταβολικό σύνδρομο…

• Τα παχύσαρκα παιδιά έχουν 2-5 φορές περισσότερες πιθανότητες να πάθουν εγκεφαλικό ή έμφραγμα προτού φτάσουν την ηλικία των 65ετών…

• Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες στον δυτικό κόσμο…

• H υπέρταση, η παχυσαρκία, η υπερλιπιδαιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης ευθύνονται για  τα περισσότερα καρδιαγγειακά επεισόδια…

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ ΑΡΘΡΟΥ:

• ΘΩΜΑΣ ΚΡΑΜΠΟΚΟΥΚΗΣ
  
• ΑΝΝΑΜΠΕΛ ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΗ