Άγρια κρητικά χόρτα. Σαλάτα εποχής.
Γράφει για τη CFN η Ελένη Παυλάκη, Foodblogger - Crete, day, love!
Ένα "φετίχ" που έχω και το οφείλω στα κρητικά μου γονίδια, είναι η ατελείωτη λατρεία μου προς τα κρητικά χόρτα και μυρωδικά.
Το αν θα είναι βρασμένα, τσιγαριαστά, σε πίτες, σούπες ή σαλάτες δεν έχει σημασία. Το σημαντικό είναι απλά η ικανοποίηση που νιώθω τρώγοντάς τα με ποικίλους τρόπους, ώστε πάντα να τα βρίσκω εκπληκτικά πεντανόστιμα. Ακόμα μεγαλύτερη βέβαια ικανοποίηση σίγουρα δίνει το να μπορεί κανείς να τα αναγνωρίσει, να ξέρει την εποχή που φυτρώνει το καθένα και να τα μαζεύει κατευθείαν από το χώμα. Σε αυτό το άρθρο θα φτιάξουμε μια υπέροχη, ωμή σαλάτα εποχής με άγρια χόρτα. Πάμε να τα γνωρίσουμε.
Τσόχος ή Ζοχός
Πρόκειται για ένα φυτό που το συναντάμε πολύ συχνά ακαλλιέργητο στις κρητικές βουνοπλαγιές και φτάνει περίπου τα 40-80 εκατοστά. Το φύλλο το είναι οδοντωτό και ανοιχτοπράσινο καθώς επίσης περιέχει γαλακτώδη χυμό. Μαζεύεται κυρίως από τις αρχές του φθινοπώρου μέχρι και τέλος της άνοιξης όπου ανθίζει και βγάζει ένα υπέροχο κίτρινο άνθος. Τρώγεται ωμός ή και βρασμένος και η γεύση του είναι ελαφρώς γλυκιά. Το ακούμε πολύ συχνά σε πίτες με άλλα μυρωδικά.
Σταμναγκάθι
Το όνομά του οφείλεται σε μια παλιά συνήθεια των Κρητικών. Επειδή το φυτό είναι θάμνος αγκαθωτός, σκέπαζαν με αυτό τα στόμια των σταμνιών για να μην μπαίνουν ζωύφια μέσα στο νερό. Πρόκειται για ένα φυτό που απαντάται κυρίως στα παράλια, λόγω αλατιού, αλλά θα το βρούμε και στα ορεινά ανάμεσα σε βράχους. Τα αγκάθια του δεν είναι τόσο αιχμηρά, οπότε η συλλογή των βρώσιμων πράσινων φύλλων του δεν είναι δύσκολη. Συνήθως τρώγεται σκέτο και ωμό με ελαιόλαδο, αλάτι και λεμόνι καθώς η γεύση του είναι έντονα αρωματική και ελαφρώς πικρή.
Παπούλες
Κλασικός ρακομεζές που τρώγεται σχεδόν πάντα ωμός με σκέτο αλάτι. Η γεύση του είναι υπόπικρη και αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα νηστίσιμα φαγητά της Κρήτης. Το φυτό έχει κάποια εξωτερικά σκληρά φύλλα τα οποία αφαιρούμε όπως επίσης αφαιρούμε και τα "μουστάκια" του που το χαρακτηρίζουν.
Καυκαλήθρα
Φυτό ετήσιο και μικρό, με εύθραυστα οδοντωτά ή σκιστά φύλλα με έντονη μυρωδιά, γι αυτό και σε ορισμένες περιοχές τα αποκαλούν "μυρωδούσες". Τη μαζεύουμε όταν τα φύλλα της είναι ακόμα μικρά από αρχές χειμώνα μέχρι άνοιξη. Χρησιμοποιείται συχνά σε χορτόπιτες σαν αρωματικό αλλά τρώγεται και ωμή μαζί με άλλα σαλατικά.
Γαλατσίδα
"Γαλακτίτις" για τους βυζαντινούς, "γαλακτίδα" κατά το μεσαίωνα και "Γαλατσίδα" για τους Κρητικούς, το όνομά της λέγεται ότι συνδέεται με το γάλα διότι συχνά την κατανάλωναν οι θηλάζουσες μητέρες πιστεύοντας ότι βοηθούσε στο να κατεβάσουν γάλα. Η γεύση της είναι υπόγλυκη και πικρή και θεωρείται εκλεκτή τροφή.
Ροδίκιο
Άφθονο σε χέρσους αλλά και καλλιεργούμενους αγρούς θεωρείται φάρμακο στη Κρήτη λόγω της πικρής του γεύσης και εκτιμάται κυρίως το "γουλί", η ρίζα δηλαδή η οποία πιστεύεται ότι έχει συμπυκνωμένες θεραπευτικές ιδιότητες. Το μαζεύουμε από αρχές χειμώνα μέχρι και άνοιξη. Πρέπει να καταναλωθεί άμεσα, καθώς η θρεπτική του αξία χάνεται γρήγορα. Τρώγεται κυρίως ωμό, αλλά και μαγειρεμένο (π.χ. βραστό ή με κρέας κοκκινιστό).
Σαλάτα εποχής
Καθαρίζουμε και πλένουμε πολύ καλά όλα τα παραπάνω χόρτα, σε αναλογίες με βάση τις γευστικές μας προτιμήσεις. Τα αφήνουμε για λίγο σε αλατισμένο νερό και μετά τα ξεπλένουμε πολλά νερά, πριν τα κόψουμε για να μη χάσουμε τις υδατοδιαλυτές βιταμίνες. Τα στραγγίζουμε καλά και τα κόβουμε (όσα γίνεται με το χέρι) σε κομμάτια ώστε να μπορούν να ανακατευτούν μέσα στη σαλατιέρα. Αν θέλουμε μπορούμε να βάλουμε σαν βάση στη σαλάτα μας μαρούλι ή λάχανο ψιλοκομμένο για να μας δώσει όγκο και φρεσκάδα.
Φτιάχνουμε μια σάλτσα με ελαιόλαδο, αλάτι, μηλόξυδο και μια κουταλιά του γλυκού μέλι. Μια ωραία ιδέα αντί για μέλι είναι να φτιάξουμε το δικό μας μπαλσάμικο με απλό ξύδι και μια κουταλιά πετιμέζι. Αν πάραυτα θέλουμε να την γλυκάνουμε κι άλλο μπορούμε να ρίξουμε από πάνω και λίγο ρόδι που θα προσθέσει και λίγο χρωματάκι.
Κρητική, βιολογική, υγιεινή και πεντανόστιμη, η σαλάτα μας είναι έτοιμη. Αν σας αρέσουν και λίγο τα πικρόγλυκα σ' αυτή τη ζωή, πρέπει να τη δοκιμάσετε!
Το αν θα είναι βρασμένα, τσιγαριαστά, σε πίτες, σούπες ή σαλάτες δεν έχει σημασία. Το σημαντικό είναι απλά η ικανοποίηση που νιώθω τρώγοντάς τα με ποικίλους τρόπους, ώστε πάντα να τα βρίσκω εκπληκτικά πεντανόστιμα. Ακόμα μεγαλύτερη βέβαια ικανοποίηση σίγουρα δίνει το να μπορεί κανείς να τα αναγνωρίσει, να ξέρει την εποχή που φυτρώνει το καθένα και να τα μαζεύει κατευθείαν από το χώμα. Σε αυτό το άρθρο θα φτιάξουμε μια υπέροχη, ωμή σαλάτα εποχής με άγρια χόρτα. Πάμε να τα γνωρίσουμε.
Τσόχος ή Ζοχός
Πρόκειται για ένα φυτό που το συναντάμε πολύ συχνά ακαλλιέργητο στις κρητικές βουνοπλαγιές και φτάνει περίπου τα 40-80 εκατοστά. Το φύλλο το είναι οδοντωτό και ανοιχτοπράσινο καθώς επίσης περιέχει γαλακτώδη χυμό. Μαζεύεται κυρίως από τις αρχές του φθινοπώρου μέχρι και τέλος της άνοιξης όπου ανθίζει και βγάζει ένα υπέροχο κίτρινο άνθος. Τρώγεται ωμός ή και βρασμένος και η γεύση του είναι ελαφρώς γλυκιά. Το ακούμε πολύ συχνά σε πίτες με άλλα μυρωδικά.
Σταμναγκάθι
Το όνομά του οφείλεται σε μια παλιά συνήθεια των Κρητικών. Επειδή το φυτό είναι θάμνος αγκαθωτός, σκέπαζαν με αυτό τα στόμια των σταμνιών για να μην μπαίνουν ζωύφια μέσα στο νερό. Πρόκειται για ένα φυτό που απαντάται κυρίως στα παράλια, λόγω αλατιού, αλλά θα το βρούμε και στα ορεινά ανάμεσα σε βράχους. Τα αγκάθια του δεν είναι τόσο αιχμηρά, οπότε η συλλογή των βρώσιμων πράσινων φύλλων του δεν είναι δύσκολη. Συνήθως τρώγεται σκέτο και ωμό με ελαιόλαδο, αλάτι και λεμόνι καθώς η γεύση του είναι έντονα αρωματική και ελαφρώς πικρή.
Παπούλες
Κλασικός ρακομεζές που τρώγεται σχεδόν πάντα ωμός με σκέτο αλάτι. Η γεύση του είναι υπόπικρη και αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα νηστίσιμα φαγητά της Κρήτης. Το φυτό έχει κάποια εξωτερικά σκληρά φύλλα τα οποία αφαιρούμε όπως επίσης αφαιρούμε και τα "μουστάκια" του που το χαρακτηρίζουν.
Καυκαλήθρα
Φυτό ετήσιο και μικρό, με εύθραυστα οδοντωτά ή σκιστά φύλλα με έντονη μυρωδιά, γι αυτό και σε ορισμένες περιοχές τα αποκαλούν "μυρωδούσες". Τη μαζεύουμε όταν τα φύλλα της είναι ακόμα μικρά από αρχές χειμώνα μέχρι άνοιξη. Χρησιμοποιείται συχνά σε χορτόπιτες σαν αρωματικό αλλά τρώγεται και ωμή μαζί με άλλα σαλατικά.
Γαλατσίδα
"Γαλακτίτις" για τους βυζαντινούς, "γαλακτίδα" κατά το μεσαίωνα και "Γαλατσίδα" για τους Κρητικούς, το όνομά της λέγεται ότι συνδέεται με το γάλα διότι συχνά την κατανάλωναν οι θηλάζουσες μητέρες πιστεύοντας ότι βοηθούσε στο να κατεβάσουν γάλα. Η γεύση της είναι υπόγλυκη και πικρή και θεωρείται εκλεκτή τροφή.
Ροδίκιο
Άφθονο σε χέρσους αλλά και καλλιεργούμενους αγρούς θεωρείται φάρμακο στη Κρήτη λόγω της πικρής του γεύσης και εκτιμάται κυρίως το "γουλί", η ρίζα δηλαδή η οποία πιστεύεται ότι έχει συμπυκνωμένες θεραπευτικές ιδιότητες. Το μαζεύουμε από αρχές χειμώνα μέχρι και άνοιξη. Πρέπει να καταναλωθεί άμεσα, καθώς η θρεπτική του αξία χάνεται γρήγορα. Τρώγεται κυρίως ωμό, αλλά και μαγειρεμένο (π.χ. βραστό ή με κρέας κοκκινιστό).
Σαλάτα εποχής
Καθαρίζουμε και πλένουμε πολύ καλά όλα τα παραπάνω χόρτα, σε αναλογίες με βάση τις γευστικές μας προτιμήσεις. Τα αφήνουμε για λίγο σε αλατισμένο νερό και μετά τα ξεπλένουμε πολλά νερά, πριν τα κόψουμε για να μη χάσουμε τις υδατοδιαλυτές βιταμίνες. Τα στραγγίζουμε καλά και τα κόβουμε (όσα γίνεται με το χέρι) σε κομμάτια ώστε να μπορούν να ανακατευτούν μέσα στη σαλατιέρα. Αν θέλουμε μπορούμε να βάλουμε σαν βάση στη σαλάτα μας μαρούλι ή λάχανο ψιλοκομμένο για να μας δώσει όγκο και φρεσκάδα.
Φτιάχνουμε μια σάλτσα με ελαιόλαδο, αλάτι, μηλόξυδο και μια κουταλιά του γλυκού μέλι. Μια ωραία ιδέα αντί για μέλι είναι να φτιάξουμε το δικό μας μπαλσάμικο με απλό ξύδι και μια κουταλιά πετιμέζι. Αν πάραυτα θέλουμε να την γλυκάνουμε κι άλλο μπορούμε να ρίξουμε από πάνω και λίγο ρόδι που θα προσθέσει και λίγο χρωματάκι.
Κρητική, βιολογική, υγιεινή και πεντανόστιμη, η σαλάτα μας είναι έτοιμη. Αν σας αρέσουν και λίγο τα πικρόγλυκα σ' αυτή τη ζωή, πρέπει να τη δοκιμάσετε!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου