Συνάχι, πονόλαιμος, πονοκέφαλοι, πυρετός, βήχας και μυϊκοί πόνοι είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος, που λίγο-πολύ μας ταλαιπωρεί όλους κάθε χρόνο. Αυτόν τον χειμώνα προτείνουμε να αντιμετωπίσουμε τις ιώσεις με πιο φυσικό τρόπο. Με τη βοήθεια των ειδικών, επιλέγουμε βότανα που λειτουργούν ως ασπίδα απέναντι στους ιούς, τόσο σε προληπτικό επίπεδο όσο και κατά την εκδήλωσή τους. Οι μέθοδοι είναι πολλές: ροφήματα, γαργάρες, αρωματοθεραπεία με εισπνοές ατμού, λουτρά, λάδι μασάζ, καθώς και κομπρέσες.

ΓΙΑ ΓΕΡΗ ΑΜΥΝΑ
Η εχινάκεια έχει διαπιστωθεί επιστημονικά ότι διεγείρει τους αμυντικούς μηχανισμούς του ανοσοποιητικού συστήματος, γι’ αυτό και είναι πολλοί εκείνοι που τη λαμβάνουν προληπτικά κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Συμβάλλει σημαντικά στη μείωση της διάρκειας του κρυολογήματος και στην άμεση ανακούφιση από τα συμπτώματά του, δεδομένου ότι διαθέτει ισχυρές αντιβιοτικές, αντιμικροβιακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Συνήθως λαμβάνεται σε μορφή βάμματος. Εάν λαμβάνεται προληπτικά, τότε πριν το φαγητό παίρνουμε 20 σταγόνες
βάμματος, πρωί-βράδυ, για 2 εβδομάδες. Έπειτα, κάνουμε διακοπή 2 εβδομάδων και επαναλαμβάνουμε τον ίδιο κύκλο. Εναλλακτικά, πίνουμε 1 φλιτζάνι αφέψημα 2-3 φορές την εβδομάδα. Σε περίπτωση που έχουμε κρυολογήσει, τότε για τον περιορισμό των συμπτωμάτων παίρνουμε 30 σταγόνες βάμματος πριν το φαγητό, 3 φορές την ημέρα, για 1 εβδομάδα. Εναλλακτικά, πίνουμε καθημερινά 2 φλιτζάνια αφέψημα για 4-5 ημέρες. Προσοχή: Η λήψη της δεν πρέπει να υπερβαίνει συνολικά τους 2 μήνες, γιατί μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα. Απαγορεύεται η χορήγησή της σε παιδιά κάτω των 8 ετών, ενώ αντενδείκνυται σε όσους πάσχουν από αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ. σκλήρυνση κατά πλάκας, ερυθηματώδη λύκο) ή παίρνουν ανοσοκατασταλτικά. Επίσης, πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή από άτομα με αλλεργία στην αμβροσία ή σε φυτά που ανήκουν στην οικογένεια των ηλίανθων.

ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΝΟΛΑΙΜΟ
Φασκόμηλο: Είτε πρόκειται για ένα αίσθημα φαγούρας στον λαιμό είτε για δυσκολία στην κατάποση είτε για ενόχληση στις αμυγδαλές, το φασκόμηλο με την αντισηπτική του δράση είναι ευεργετικό. Σε μια κούπα με βραστό νερό ρίχνουμε 1 κουταλιά αποξηραμένα φύλλα φασκόμηλου, το αφήνουμε για 2-3΄ και κατόπιν το σουρώνουμε και είτε το πίνουμε είτε κάνουμε γαργάρες 2-3 φορές την ημέρα. Προσοχή: Απαγορεύεται η λήψη του από όσους έχουν υπέρταση και επιληψία. Η υπερβολική και παρατεταμένη κατανάλωση μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση ή να οδηγήσει σε επιληπτικούς σπασμούς.

Τζίντζερ (Πιπερόριζα): Αποτελεί εξαιρετικό γιατροσόφι για τον πονόλαιμο, δεδομένου ότι έχει αντισηπτικές και μαλακτικές ιδιότητες. Επιπλέον, δρα ως αντιπυρετικό, απαλύνει τον βήχα, διευκολύνει την αναπνευστική λειτουργία και ανακουφίζει από τους πόνους στις αρθρώσεις. Σε περίπτωση πονόλαιμου, σε ένα φλιτζάνι καυτό νερό, ρίχνουμε 1 κουταλάκι τζίντζερ σε σκόνη ή 1/2 κουταλάκι τριμμένη φρέσκια ρίζα. Το αφήνουμε 3-4΄, το σουρώνουμε και το πίνουμε, προσθέτοντας 2-3 σταγόνες λεμόνι και 1 κουταλάκι μέλι.

Περγαμόντο: Το αιθέριο έλαιό του ανακουφίζει τον λαιμό από τους ερεθισμούς. Σε 1 κουταλάκι κονιάκ, διαλύουμε 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο περγαμόντου και 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεμονιού και στη συνέχεια το προσθέτουμε σε 1/2 ποτήρι νερό. Με το διάλυμα αυτό κάνουμε γαργάρες.

ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΛεβάντα: Τα άνθη της έχουν ηρεμιστική, αντισπασμωδική και χαλαρωτική δράση. Βάζουμε 2-3 σταγόνες αιθέριου ελαίου στα δάχτυλά μας και κάνουμε μασάζ στους κροτάφους. Ένας άλλος τρόπος για να τη χρησιμοποιήσουμε είναι να ρίξουμε 2-3 σταγόνες αιθέριου ελαίου σε ένα μπολ με δροσερό νερό και να κάνουμε κομπρέσες, που ανακουφίζουν από τους πονοκεφάλους και τον πυρετό. Προσοχή: Διεγείρει τη μήτρα, γι’αυτό συνιστάται η αποφυγή της στην εγκυμοσύνη.

Βαλεριάνα: Γνωστή από την αρχαιότητα, η βαλεριάνα λειτουργεί ως ήπιο κατευναστικό του νευρικού συστήματος. Σε ένα φλιτζάνι με ζεστό νερό, ρίχνουμε 20 σταγόνες βάμματος και πίνουμε έως 2 φορές την ημέρα. Προσοχή: Η παρατεταμένη δοσολογία μπορεί να επιφέρει αντίθετα αποτελέσματα. Γι’ αυτό, η λήψη της δεν πρέπει να υπερβαίνει τη 1 εβδομάδα. Επίσης, πρέπει να αποφεύγεται από όσους λαμβάνουν υπνωτικά χάπια.

Τίλιο: Τα άνθη και τα φύλλα του έχουν ηρεμιστική και αντισπασμωδική δράση. Μας βοηθά να χαλαρώσουμε και να καταπραΰνουμε την ένταση. Επίσης, δρα και ως εφιδρωτικό.

ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΑΧΙ

Θυμάρι: Οι αντιφλεγμονώδεις, αντιπυρετικές και αποχρεμπτικές του ιδιότητες το καθιστούν ιδανικό βότανο για την περίπτωση του κρυολογήματος. Προσοχή: Σε πολύ υψηλές δόσεις ενδέχεται να προκαλέσει πονοκέφαλο, ίλιγγο και νεφρικές διαταραχές.

Γλυκάνισο: Διευκολύνει την αναπνευστική λειτουργία. Προσοχή: Μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις (π.χ. δερματικές, αναπνευστικές) σε άτομα με υπερευαισθησία στον άνισο ή στη μινθόλη.

Πεύκο: Βοηθά στην αποσυμφόρηση του αναπνευστικού συστήματος. Στον αρωματικό λύχνο βάζουμε 4 σταγόνες αιθέριο έλαιο πεύκου και 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο μέντας και μόλις αρχίσει ο βρασμός κάνουμε εισπνοές για 5-10΄. Προσοχή: Οι εισπνοές πρέπει να αποφεύγονται από όσους έχουν άσθμα.

Ευκάλυπτος: Λειτουργεί ως ισχυρό αντιμικροβιακό και αντιβιοτικό. Οι εισπνοές ατμών ευκαλύπτου ανακουφίζουν το αναπνευστικό και καταπραΰνουν τις βρογχίτιδες. Επιπλέον, ανακουφίζει από τον πονόλαιμο και τους πονοκεφάλους, ενώ έχει την ιδιότητα να δρα και ως αντιπυρετικό. Σε 1 κουταλάκι κονιάκ διαλύουμε 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο ευκαλύπτου και 4 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεμονιού και στη συνέχεια ρίχνουμε το διάλυμα σε 1/2 κιλό κρύο νερό. Βουτάμε ένα βαμβακερό πανί και κάνουμε κομπρέσες στο μέτωπό μας για να πέσει ο πυρετός. Προσοχή: Η χρήση του αιθέριου ελαίου ευκαλύπτου πρέπει να αποφεύγεται από όσους κάνουν ομοιοπαθητική.

ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΥΡΕΤΟ

Ζαμπούκος: Το αφέψημά του έχει την ιδιότητα να προκαλεί εφίδρωση, γεγονός που βοηθά στη μείωση του πυρετού. Επίσης, είναι αποχρεμπτικός και βλεννολυτικός, ενώ γαργάρες από το έγχυμά του ανακουφίζουν από τον πονόλαιμο. Για πιο ευεργετικά αποτελέσματα, φτιάχνουμε ένα ρόφημα με ζαμπούκο, χαμομήλι και γλυκόρριζα.

Μέντα: Δρα ως αντιπυρετικό, κυρίως όταν ο πυρετός εκδηλώνεται σε συνδυασμό με άλλα συμπτώματα, όπως η ναυτία και ο πονοκέφαλος, ενώ είναι ισχυρό αντιβακτηριδιακό και αποτοξινωτικό. Δεν συνιστάται σε όσους κάνουν ομοιοπαθητική.

Δυόσμος: Υποβοηθά την εφίδρωση στον πυρετό και τη γρίπη, ενώ το βράσιμο των φύλλων του και η εισπνοή των υδρατμών βοηθά στην αποσυμφόρηση του αναπνευστικού συστήματος.

ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΗΧΑ
Μαντζουράνα: Απαλύνει τον βήχα. Βράζουμε σε ένα φλιτζάνι νερό 1 κουταλάκι μαντζουράνα και μόλις πάρει βράση στύβουμε φυσικό χυμό από 1 λεμόνι.

Γλυκόρριζα: Είναι δημοφιλές βότανο για τον βήχα και τον ερεθισμένο λαιμό, καθώς έχει μαλακτικές ιδιότητες. Επίσης, ανακουφίζει το αναπνευστικό, αφού είναι αποχρεμπτική και βλεννολυτική. Μπορούμε να ετοιμάσουμε σιρόπι βράζοντας 15 γρ. γλυκόρριζας (λίγο περισσότερο από 1 κουταλιά) σε 5 κούπες νερό για περίπου 1 ώρα. Προσοχή: Δεν ενδείκνυται η κατανάλωσή της από υπερτασικά άτομα.

Αλθαία (Μολόχα): Χρησιμοποιούμε κυρίως τη ρίζα της, αλλά και τα φύλλα της. Ανακουφίζει από τον ερεθισμένο βλεννογόνο, ενώ οι αντιφλεγμονώδεις και μαλακτικές της ιδιότητες θεωρούνται ιδανικές για τη λαρυγγίτιδα, τη φαρυγγίτιδα και τον ερεθιστικό βήχα. Επίσης, κάνει καλό στο στομάχι. Σε ένα ποτήρι με νερό της βρύσης, ρίχνουμε 2 κουταλάκια αλθαία σε σκόνη, αφήνουμε το μείγμα περίπου 2 ώρες και έπειτα σουρώνουμε. Πριν το πιούμε, το ζεσταίνουμε και προσθέτουμε λίγο μέλι.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΥΪΚΟΥΣ ΠΟΝΟΥΣ

Μπάνιο με αιθέρια έλαια: Γεμίζουμε την μπανιέρα μέχρι τη μέση με χλιαρό νερό και ρίχνουμε 2 σταγόνες ευκάλυπτο, 2 σταγόνες tea tree και 2 σταγόνες μαύρο πιπέρι. Κάνουμε μπάνιο το βράδυ πριν πέσουμε για ύπνο.

Λάδι μασάζ με αιθέρια έλαια: Σε 30 ml αμυγδαλέλαιο, ρίχνουμε 5 σταγόνες μαύρο πιπέρι, 5 σταγόνες ευκάλυπτο, 4 σταγόνες δεντρολίβανο, 2 σταγόνες φασκόμηλο και 2 σταγόνες λεβάντα. Με το λάδι αυτό κάνουμε μασάζ στα σημεία που πονάμε, όσες φορές θέλουμε την ημέρα.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ

Για τα βότανα
Σε ένα φλιτζάνι με βρασμένο νερό, ρίχνουμε 1 κουταλάκι από το βότανο της αρεσκείας μας. To αφήνουμε για περίπου 10΄ και έπειτα σουρώνουμε και πίνουμε. Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να υπερβαίνουμε τα 3 ροφήματα ημερησίως. Εναλλακτικά, μπορούμε να αγοράσουμε βάμμα από τα φαρμακεία. Η λήψη 15-20 σταγόνων βάμματος σε ένα φλιτζάνι με ζεστό νερό θεωρείται ασφαλής ποσότητα, ωστόσο είναι προτιμότερο να λάβουμε οδηγίες λήψης από τον φαρμακοποιό μας.

Για τα αιθέρια έλαιαTα αιθέρια έλαια λειτουργούν και ως φάρμακα και γι’ αυτό πρέπει πάντα να χρησιμοποιούμε λίγες σταγόνες. Η πιο γνωστή δοσολογία είναι 3 σταγόνες αιθέριου ελαίου σε 5 ml αλκοόλη. Κατά τη χρήση τους αποφεύγουμε την επαφή με τα μάτια και το στόμα.

ΠροσοχήΠριν από οποιαδήποτε χρήση βοτάνου συνίσταται να συμβουλευόμαστε τον γιατρό ή έναν ειδικό. Αυτό επιβάλλεται, ειδικά αν πρόκειται να χορηγηθεί σε παιδιά, σε άτομα που λαμβάνουν φάρμακα και σε γυναίκες κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης ή της γαλουχίας. Πρέπει να θυμόμαστε, επίσης, ότι τα βότανα δεν αντικαθιστούν άλλες ιατρικές και φαρμακευτικές θεραπείες.


ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΓΙΑΝΝΑ ΠΕΡΓΑΝΤΑ, φαρμακοποιό (www.perganda.gr) και την κ. ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΚΑΝΑ, καθηγήτρια Αρωματοθεραπείας στη σχολή «Natural Health Sciences».