Λιναρόσπορος, λινάρι, λινέλαιο : μήπως τα χρησιμοποιώ λάθος;

Ο λιναρόσπορος παράγεται από το λινάρι, ένα ετήσιο φυτό που οι κυριότερες ποικιλίες του είναι δύο : αυτές που καλλιεργούνται για τις ίνες τους και λέγονται κλωστικές και αυτές που καλλιεργούνται για τους σπόρους τους από όπου βγαίνει ένα είδος λαδιού, το λινέλαιο και οι λιναρόσποροι που είναι βρώσιμοι. Ο κάθε καρπός του φυτού έχει την μορφή κάψας και περιέχει 10 περίπου γυαλιστερά, ωοειδή σπόρια, τους λιναρόσπορους. Στο φλοιό του βλαστού υπάρχουν πολλές ίνες που σταθεροποιούν τον καρπό και είναι οι κλωστικές ίνες χρησιμοποιούνται στην κατασκευή νημάτων και υφασμάτων, το γνωστό λινό ύφασμα.

Ο λιναρόσπορος στην αρχαιότητα και στην λαϊκή ιατρική:

 Με σημαντικές διατροφικές και θεραπευτικές ιδιότητες γνωστές από την αρχαιότητα σε αναφορές από τον Ιπποκράτη και τον Γαληνό, ο λιναροσπορος περιέχει 25-40% λινέλαιο, ανάλογα με την ποικιλία του. Το λινέλαιο με την προσθήκη διαφόρων αλεύρων χρησιμοποιούνταν ως κτηνοτροφή αφού είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία και ω-3 λιπαρά οξέα καθώς επίσης και στην φαρμακευτική σε διάφορες παθήσεις του αναπνευστικού και του στομάχου καθώς και στην παρασκευή διαφόρων αλοιφών. Ο λιναρόσπορος περιέχει πολλές βιταμίνες, ιδίως του συμπλέγματος Β, αντιοξειδωτικές ουσίες, λιγνάνες, ω-3, ω-6 λιπαρά οξέα και μεγάλη ποσότητα φυτικής ίνας. Η αντιοξειδωτική του δράση είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη και διαπιστωμένη

Αλεύρι από λινάρι στην ζαχαροπλαστική, στην αρτοποιία και την φαρμακευτική:

Εάν ανήκετε σε αυτούς που αναζητούν ατόφια βιολογικά θρεπτικά προϊόντα μιας άλλης εποχής, τότε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το λινάρι στην αρτοποιία και την ζαχαροπλαστική. Μπορείτε να φτιάξετε αλεύρι λιναριού μόνοι σας, αλέθοντας τους σπόρους ή να το προμηθευτείτε έτοιμο. Αν αντικαταστήσετε ένα μέρος του αλευριού με ίση ποσότητα αλευριού από λινάρι, θα φτιάξετε υγιεινά αρτοσκευάσματα όλων των ειδών. Χρειάζεται όμως ιδιαίτερη προσοχή γιατί :

• Το αλεύρι αυτό δεν μπορεί να διατηρηθεί για καιρό γιατί ταγγίζει το έλαιο που περιέχει, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται σημαντικά.

• Πρέπει να φυλάσσεται σε αεροστεγές γυάλινο δοχείο στο ψυγείο, από όπου μπορεί να βγει λίγο νωρίτερα για να χρησιμοποιηθεί.

• Εάν το αναμίξουμε με νερό για να φτιάξουμε ζύμη ή καταπλάσματα στην φαρμακευτική, το νερό θα πρέπει να μην είναι πολύ καυτό. Θα καταστρέψει τα συστατικά του, θα ταγγίσει ενώ είναι πιθανό να προκαλέσει δερματίτιδες αν χρησιμοποιηθεί απευθείας πάνω στο δέρμα σαν κατάπλασμα.

Το λινέλαιο: Προσοχή στην χρήση και την αποθήκευση του :

• Το λινέλαιο είναι αρκετά εύχρηστο γιατί είναι ρευστό έλαιο και η περιεκτικότητά του σε ω-3 λιπαρά οξέα είναι πολύ υψηλή. Το καθαρό λινέλαιο μπορεί να προστεθεί σε φαγητά και να φαγωθεί κανονικά. Είναι όμως ένα προϊόν που οξειδώνεται και ταγγίζει πολύ γρήγορα και για αυτό πρέπει να φυλάσσεται σε περιβάλλον χωρίς φως, σε σκούρα γυάλινα μπουκάλια.

• Αν κατά την χρήση του λινελαίου η θερμοκρασία του σκεύους είναι πολύ υψηλή, μπορεί ορισμένα συστατικά του να υποστούν υποβάθμιση για αυτόν τον λόγο είναι προτιμότερο να καταναλώνεται ωμό και δεν ενδείκνυται για μαγείρεμα. Η ίδια προσοχή απαιτείται όταν θερμαίνεται για να χρησιμοποιηθεί στην κοσμετολογία και την φαρμακευτική.

• Επιπλέον στο λινέλαιο δεν υπάρχουν οι διαιτητικές ίνες καθώς και τα αντιοξειδωτικά συστατικά του λιναρόσπορου, παρά μόνο τα ω-3 λιπαρά οξέα. Αυτός είναι ο λόγος που το λινέλαιο είναι δευτερεύον συστατικό σε συμπληρώματα διατροφής φυσικά ή χημικά.

• Δεν έχει ιδιαίτερα ευχάριστη γεύση και γι’ αυτό είναι καλό να το καταναλώσουμε μαζί με κάτι πιο εύγεστο: χυμό λεμονιού, πορτοκαλιού, μέλι, ταχίνι.

• Διατηρείται στο ψυγείο από όπου και το αγοράζουμε.

Οι λιναρόσποροι και  τρόποι χρήσης τους :

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε με ποιόν τρόπο είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούμε τους σπόρους αυτούς, για να επωφεληθούμε από τα θρεπτικά συστατικά τους.

• Μην χρησιμοποιείτε ολόκληρους, στεγνούς λιναρόσπορους. Έχουν σκληρό κέλυφος και το πεπτικό μας σύστημα αδυνατεί να τους αφομοιώσει. Μουλιάστε τους αποβραδίς σε νερό έτσι ώστε το κέλυφός τους να μαλακώσει και ανακατέψτε τους με δημητριακά πρωινού, γιαούρτι ή με οτιδήποτε άλλο σας αρέσει.

• Χρειάζονται καλό πλύσιμο.

• Μπορούν να αλεστούν και να μείνουν το βράδυ σε νερό για να τους πιείτε το άλλο πρωί. Θεωρείται μέθοδος καταπολέμησης της δυσκοιλιότητας, γιατί το μείγμα αυτό περνάει από το πεπτικό σύστημα και το καθαρίζει αποτελεσματικά.

• Μπορείτε να τους μαγειρέψετε ή να φτιάξετε αφεψήματα, μόνο αν είναι φρέσκοι ή φρεσκοτριμμένοι. Ακόμα και λίγες ημέρες έκθεση στο ατμοσφαιρικό αέρα ή το φως, μπορούν να υποβαθμίσουν τα έλαια και τα λιπαρά οξέα τους ώστε να είναι άχρηστοι και ακατάλληλοι προς χρήση.

• Είναι σκόπιμο να αναμιγνύονται με χλιαρό προς ζεστό νερό, όχι καυτό για τους ίδιους λόγους.

• Στην φαρμακευτική χρήση είναι καλό να χρησιμοποιούμε απεσταγμένο νερό για την παρασκευή καταπλασμάτων, κρεμών ή αλοιφών ώστε να μην υποβαθμίζουμε την ποιότητα των παρασκευασμάτων αυτών.

Τα προϊόντα του λιναριού, όπως και όλα τα φυτικά συμπληρώματα διατροφής δεν αποτελούν πανάκεια ούτε είναι σωστό να υποκαθιστούν την ολοκληρωμένη σωστή διατροφή. Η χρήση τους είναι βοηθητική, πρέπει να γίνεται προσεκτικά, συνετά και χωρίς υπερβολές.