Agkinara

Όλα για την καρδιά μιας αγκινάρας


Της Μαρίας Γκέκα
Η ιστορία αναφέρει ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πριν 6 αιώνες θεωρούσαν την αγκινάρα ως ένα από τα πλέον αποτελεσματικά αφροδισιακά, που ισχυροποιούσε και βελτίωνε τη σεξουαλική επίδοση. Σήμερα βέβαια, δεν υπάρχουν ενδείξεις για την αφροδισιακή της δράση, αλλά υπάρχουν αδιάσειστες επιστημονικές αποδείξεις ότι η αγκινάρα αποτελεί μια πραγματική υπετρτροφή, ένα πολύτιμο φάρμακο που μας χαρίζει η φύση.
Ωμή ή μαγειρεμένη θεωρείται σπουδαία διαιτητική και υγιεινή τροφή. Περιέχει βιταμίνες Α, C και του συμπλέγματος Β, ασβέστιο, φώσφορο. Καθαρίζει το αίμα και μειώνει τη χοληστερίνη, τονώνει την καρδιά, ωφελεί τα νεφρά, το συκώτι και βοηθά στην αντιμετώπιση της αρτηριοσκλήρυνσης, των ρευματισμών και της παχυσαρκίας.
Την τρώμε την Άνοιξη, από το Μάρτη μέχρι το Μάη. Έτσι, αυτούς τους μήνες οι λαϊκές αγορές γεμίζουν με βουνά από πράσινες αφράτες σφαίρες με τα μεγάλα τους κοτσάνια. Οι πωλητές τις βάζουν διακοσμητικά στους πάγκους τους για να διαφημίσουν τη φρεσκάδα μιας κατ΄ουσίαν εδώδιμης…μαργαρίτας, αφού, βλέπετε, ανήκουν στην ίδια οικογένεια φυτών.
Η αγκινάρα ήταν γνωστή ήδη από τα αρχαία χρόνια, όπου χρησιμοποιούνταν ως αφροδισιακό για βελτίωση και ισχυροποίηση της σεξουαλικής επίδοσης. Μάλιστα, είχε συσχετιστεί η κατανάλωσή της από τις εγκύους γυναίκες, με τη γέννηση αγοριών. Στην Αρχαία Ρώμη οι αγκινάρες θεωρούνταν προνόμιο των πλουσίων και μαγειρεύονταν σε συνδυασμό με μέλι, κρασί και κύμινο.
Η αγκινάρα δεν θεωρείται ξένη στην Ελλάδα. Μάλιστα, οι αρχαίοι Έλληνες είχαν καταγράψει μια σειρά από ποικιλίες με πρώτη και καλύτερη την ακανθώδη αγριαγκινάρα, αλλά και την αγκινάρα τη σφαιροκέφαλη, οι οποίες έκτοτε έγιναν μέρος της καθημερινής κουζίνας του τόπου.
Στην Ελλάδα σήμερα υπάρχουν αρκετές ποικιλίες. Τις αγριαγκινάρες τις απολαμβάνουν ακόμη, κυρίως στην Κρήτη, όπου τις μαζεύουν σαν τα αγριόχορτα και τις σερβίρουν βραστές με λεμόνι και ελαιόλαδο. Οι Κρητικοί τρώνε επίσης μια μικρή, αγκινάρα με αγκάθια, άβραστη με αλάτι, λάδι και λεμόνι ή, καμιά φορά, σαν σαλάτα με χλωρά κουκιά. Τους αρέσουν επίσης οι μικρές και εύγεστες αγκινάρες στα κάρβουνα αρτυμένες με το πανταχού παρόν αλάτι και ελαιόλαδο.
Στις μέρες μας, ο μεγαλύτερος όγκος της καλλιέργειας με προορισμό το εμπόριο επικεντρώνεται στην Πελοπόννησο με ετήσια παραγωγή που φθάνει περίπου τους 27.000 τόνους. Η καρδιά της καλλιέργειας της αγκινάρας βρίσκεται στους νομούς Αργολίδας, Αχαΐας και Μεσσηνίας. Χαρακτηριστική είναι η γιορτή της αγκινάρας στη Μικρομάνη, όπου διεξάγεται κάθε χρόνο και συρρέουν χιλιάδες επισκέπτες  για να γευθούν τις μοναδικές γεύσεις της αγκινάρας. Υπάρχουν δεκάδες διαφορετικές ποικιλίες στη Μεσόγειο αλλά στην Ελλάδα. Δύο είναι αυτές που κυριαρχούν: η αργίτικη, η οποία στην ουσία ανήκει στις σφαιροκέφαλες αγκινάρες, καταπράσινη με τα φύλλα της καλά κλειστά και η ιώδης της Αττικής, μια μικρότερη ποικιλία με ανοιχτό πορφυρό χρώμα.

Θρεπτική αξία

Η αγκινάρα είναι πλούσια σε βιταμίνες Α, Β1, Β2, φολικό οξύ, βιταμίνη Κ, νιασίνη και βιταμίνη C. Η αγκινάρα είναι επίσης εξαιρετική πηγή σε μαγνήσιο, χαλκό, μαγγάνιο, φώσφορο και κάλιο. Περιέχει πολλά αντιοξειδωτικά και φυτοχημικά όπως είναι το β – καροτένιο, η λουτεΐνη, η ζεαξανθίνη, η κουερσετίνη, η κυναρίνη, η ρουτίνη η λουτεολίνη κ.ά. τα οποία θεωρείται ότι μπορούν να μας προστατεύσουν από τον καρκίνο, τις καρδιοπάθειες, τη δυσλειτουργία του συκωτιού, την υψηλή χοληστερίνη και τον διαβήτη τύπου 2. Τέλος, περιέχει πολλές φυτικές ίνες. Μια μεγάλη αγκινάρα περιέχει το ένα τέταρτο της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης φυτικών ινών.

Μέση Διατροφική Ανάλυση 100 γραμμάρια Φρέσκιας Αγκινάρας

(Πηγή : USDA National Nutrient data base)
Συστατικό
% ΤΗΣ ΣΗΠ
ΕΝΕΡΓΕΙΑ47kcal2%
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ10,51 γρ.8%
ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ3,27 γρ.6%
ΟΛΙΚΑ ΛΙΠΑΡΑ0,15 γρ.0,50%
ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ5,4 γρ.14%
ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ
ΦΥΛΛΙΚΟ ΟΞΥ68μg17%
ΝΙΑΣΙΝΗ1.046 mg6.5%
ΠΑΝΤΟΘΕΝΙΚΟ ΟΞΥ0,338 mg7%
ΠΥΡΙΔΟΞΙΝΗ0.116 mg9%
ΡΙΒΟΦΛΑΒΙΝΗ0.066 mg5%
ΘΕΙΑΜΙΝΗ0.072 mg6%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ C11.7 mg20%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ Α13IU0,50%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ Ε0.19 mg1%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ Κ14,8 mg12%
ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΕΣ
ΝΑΤΡΙΟ94 mg6%
ΚΑΛΙΟ370 mg8%
ΜΕΤΑΛΛΑ
ΑΣΒΕΣΤΙΟ44 mg4%
ΧΑΛΚΟΣ0,321 mg27%
ΣΙΔΗΡΟΣ1,28 mg16%
ΜΑΓΝΗΣΙΟ60 mg15%
ΦΩΣΦΟΡΟΣ90 mg13%
ΣΕΛΗΝΙΟ0,2 mg< 0,5%
ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ0,49 mg4,50%
ΦΥΤΟΧΗΜΙΚΑ
β-ΚΑΡΟΤΕΝΙΟ8 mg
ΛΟΥΤΕΙΝΗ – ΖΕΑΞΑΝΘΙΝΗ464 mg

Καλύτερη πέψη

Οι αγκινάρες βοηθούν το πεπτικό σύστημα. Εκτός από την πλούσια διατροφική της αξία, η αγκινάρα χρησιμοποιείται και ως φάρμακο, αφού βοηθά στην αντιμετώπιση πολλών παθήσεων. Από την αρχαιότητα ακόμη χρησιμοποιούνταν για την πέψη των λιπαρών τροφών, αλλά και για τη δυσκοιλιότητα, αφού είναι πλούσια σε φυτικές ίνες. Μια αγκινάρα περιέχει το ένα τέταρτο της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης φυτικών ινών, ενώ έχει περισσότερες φυτικές ίνες από ό, τι ένα φλιτζάνι αποξηραμένα δαμάσκηνα.

Προστατεύει το ήπαρ

Η ηπατοπροστατευτική δράση της αγκινάρας μελετήθηκε από πολλούς γιατρούς στη Γαλλία ήδη από το πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Η χολερετική δράση της αγκινάρας (αυξάνει την έκκριση της χολής) οφείλεται σε μία πικρή και αρωματική ουσία: την κυναρίνη. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε περιπτώσεις υπεραιμίας ή ηπατικής ανεπάρκειας, ίκτερου και κακής πέψης των λιπαρών ουσιών. Διεγείροντας την έκκριση της χολής, η αγκινάρα δρα επίσης στις περιπτώσεις δυσκοιλιότητας. Το φύλλο της αγκινάρας περιέχει από την άλλη πλευρά στερόλες, μαγνήσιο, και κάλιο, συστατικά που δρουν συνεργιστικά με την κυναρίνη. Η αγκινάρα, επίσης, φαίνεται να συμβάλλει στην αναγέννηση των κυττάρων του ήπατος τα οποία εκτίθενται σε διάφορες τοξίνες.  Οι αγκινάρες εδώ και πολύ καιρό χρησιμοποιούνται στην εναλλακτική ιατρική ως θεραπεία για παθήσεις του ήπατος και οι επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν πλέον την ορθή αυτή χρήση.
Θεραπεία για το χανγκόβερ: Χάρη στις θετικές επιπτώσεις τους στο ήπαρ, ο χυμός αγκινάρας είναι ιδιαίτερα ευεργετικός για τον πονοκέφαλο μετά το ποτό.

Μειώνει τη χοληστερίνη

Οι καρδιαγγειακές παθήσεις είναι παγκοσμίως οι κύριες αιτίες θανάτου και συσχετίζονται με αυξημένα επίπεδα ολικής χοληστερόλης στο πλάσμα του αίματος. Ερευνητές στο πανεπιστήμιο του Reading στην Αγγλία βρήκαν ότι απόσταγμα από τα φύλλα της αγκινάρας, το οποίο χορηγείται χωρίς ιατρική συνταγή, μπορεί να μειώσει τη χοληστερόλη και σε υγιή άτομα με μέτρια αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης.
Από τη στιγμή που η χοληστερόλη στο πλάσμα φτάνει σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο, συνταγογραφούνται φάρμακα όπως οι στατίνες για να βοηθήσουν στη μείωσή της. Η παρέμβαση που μπορούμε να κάνουμε πριν ακόμη οι συγκεντρώσεις φτάσουν σε αυτά τα επίπεδα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων χωρίς τη χρήση φαρμάκων. H συγκεκριμένη μελέτη έδειξε ότι υγιή άτομα με μέτρια αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης στο πλάσμα του αίματος, μπόρεσαν να μειώσουν αυτά τα επίπεδα χρησιμοποιώντας αυτό το φυτικό συμπλήρωμα.

Κατά της οστεοπόρωσης

Η αγκινάρα αποτελεί πολύ καλή πηγή βιταμίνης Κ, η οποία συμμετέχει στη διατήρηση της υγείας των οστών, ενεργοποιώντας την πρωτεΐνη οστεοκαλσίνη, ή με άλλους μηχανισμούς. Είναι λοιπόν ιδανικές για άτομα με αυξημένο κίνδυνο για οστεοπόρωση.

Δυναμώνει  τα μαλλιά

Η αγκινάρα περιέχει βιταμίνες A, B, C, ασβέστιο και φώσφορο. Μπορείτε να πάρετε πράσινα φύλλα αγκινάρας και να τα καλύψετε με νερό (όχι πάρα πολύ, ίσα που να καλύπτονται) και το βάζετε στη φωτιά. Μόλις φθάσει στο σημείο βρασμού, το κατεβάζετε από τη φωτιά και το αφήνετε για τρεις ώρες. Στη συνέχεια το σουρώνετε και με το υγρό αυτό κάνετε μασάζ στο κεφάλι για την τόνωση των μαλλιών.

Ιδανική για αδυνάτισμα

Μία αγκινάρα έχει μόλις 60 θερμίδες, αρκετές φυτικές ίνες και καθόλου λίπος. Αποτελεί ιδανική επιλογή για εκείνους που προσέχουν τη σιλουέτα τους.

Το ξέρετε;

Μπορείτε να μαγειρέψετε την αγκινάρα με πολλούς τρόπους και να τη συνδυάσετε με διάφορα υλικά: Ως κυρίως γεύμα στην κατσαρόλα, μέσα σε κάποια μακαρονάδα, να την προσθέσετε σε σαλάτα, μαζί με αυγά σε ομελέτα, ως αφέψημα πίνοντας τα φύλλα της. Είναι αλήθεια ότι έχουμε συνηθίσει να τρώμε την καρδιά αλλά τα φύλλα της αγκινάρας συγκεντρώνουν τη μεγαλύτερη ποσότητα των πολύτιμων ουσιών. Μάλιστα, στην Ιταλία από τα φύλλα της παράγουν λικέρ με το όνομα «Cynar».